5 Dấu Hiệu Nhận Biết Doanh Nghiệp Sắp Đột Biến Lợi Nhuận

Lợi nhuận đột biến từ xưa đến nay luôn là một lí do vô cùng hợp lý một cách mạnh mẽ làm thúc đẩy đà tăng giá của cổ phiếu và không ít cổ phiếu sau khi có sự đột biến lợi nhuận đã tăng giá gấp nhiều lần. Tuy nhiên, để biết khi nào doanh nghiệp sắp đột biến lợi nhuận không phải là một việc dễ dàng. Những dấu hiệu sau đây sẽ cho thấy tổng quan cũng như chi tiết các khía cạnh sẽ giúp nhà đầu tư có thể dễ dàng nhận biết một doanh nghiệp sắp có sự đột biến lợi nhuận. Có câu “Biết địch biết ta,trăm trận trăm thắng”

1.Biên Lợi Nhuận Có Sự Thay Đổi

Biên lợi nhuận gộp có sự thay đổi mạnh theo chiều hướng tăng,thường gặp khi doanh nghiệp đạt đươc tăng trưởng vượt kỳ vọng với sự hỗ trợ của thiên thời,địa lợi,nhân hoà. Các yếu tố này đến từ bên trong hoặc từ bên ngoài doanh nghiệp mà để nắm được điều đó có khi bạn phải là người làm trong doanh nghiệp đó. Vậy có dấu hiệu nào nhà đầu tư có thể nhận ra điều đó ? Các dấu hiệu sau là một trong những dấu hiệu đáng chú ý nhất:

• Giá nguyên vật liệu đầu vào :trong sản xuất hay mua đi bán lại để tạo ra lợi nhuận thì giá nguyên liệu đầu vào cũng như giá mua đầu luôn là yếu tố quan trọng. Nếu giá nguyên liệu giảm mạnh sẽ tạo ra lợi nhuận lớn. Ví dụ: Sự sụt giảm của giá dầu giúp các doanh nghiệp phân đạm tăng mạnh lợi nhuận, hay giá xăng giảm làm lợi cho các doanh nghiệp vận tải.
• Sản phẩm đầu ra tăng giá: khi đầu vào giá không đổi trong khi thị trường khan hiếm mặt hàng mà công ty đang sản xuất. Dẫn đến nguồn lợi nhuận nhận được về tăng
• Thay đổi cốt lõi trong hoạt động kinh doanh : những thay đổi cốt lõi ở đây được hiểu là sự thay đổi về nhân sự mới có trình độ cao, áp dụng kỹ thuật mới trong sản xuất tạo ra sản phẩm chất lượng cao, mở rộng hoặc co hẹp ngành nghề kinh doanh,..v.v
• Chu kỳ kinh tế: mỗi ngành có một cách ghi nhận lợi nhuận khác nhau cũng như chu kỳ tăng trưởng của ngành. Như ngành Bất động sản chủ đầu tư năm 2016-2017 ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc sau giai đoạn khó khăn trước đó. Các doanh nghiệp BĐS thường ghi nhận lợi nhuận vào quý 4 do để hạch toán được kết quả kinh doanh thì phải bán được hết.Hoặc ngành thép nhờ vào quyết định áp thuế chống bán phá giá thép Trung Quốc cũng đã có một năm tăng trưởng đầy mạnh mẽ. Chu kỳ kinh tế luôn là yếu tố tạo tiền đề tăng trưởng cho các doanh nghiệp trong cùng ngành.

Nhà đầu tư cần có kiến thức gì để nhận biết những điều trên ?

• Hiểu rõ mô hình kinh doanh của doanh nghiệp đặc biệt là chuỗi giá trị ngành. Nắm bắt các thông tin giá cả hàng hoá có ảnh hưởng tới ngành
• Chắt lọc thông tin có giá trị về thị trường hàng hoá không chủ quan đánh đồng suy nghĩ như giá vàng tăng thì các công ty vàng bạc đá quý sẽ tăng trưởng lợi nhuận hay giá xăng giảm các hãng hàng không sẽ tiết kiệm được chi phí nhiên liệu mà không xem xét về vĩ mô
• Việc cải thiện biên lợi nhuận có bền vững. Đa phần thì việc cải thiện biên lợi nhuận đều đến từ yếu tố bên ngoài tác động tại một thời điểm mà không phải từ yếu tố cốt lõi của doanh nghiệp. Do vậy khi đánh giá cần xem xét việc cải thiện có yếu tố dài hạn không, hay chỉ là nhất thời trong 1-2 quý hay thậm chí là 1-2 tháng

2.Tăng Sản Lượng Sản Xuất

Tăng sản lượng sản xuất là một cách giúp cho doanh nghiệp tăng trưởng lợi nhuận một cách tốt nhất và bền vững nhất. Hoạt động này thường là xây dựng thêm nhà máy mới,gia tăng số lượng cửa hàng,mở rộng sản phẩm sản xuất…v.v. Để nhận biết sớm ta cần chú ý những điểm sau:

• Chú đến việc xây dựng nhà máy mới thông qua các phương tiện truyền thông như báo đài, báo cáo thường niên của doanh nghiệp, nhìn trong báo cáo tài chính khoản mục “xây dựng cơ bản dở dang” hoặc phần tài sản dài hạn trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.
• Theo dõi việc mở rộng cửa hàng đối với những doanh nghiệp bán lẻ đặc thù như MWG,PNJ,FRT. NĐt có thể theo dõi số lượng cửa hàng trong các báo cáo IR cũng như báo cáo bán niên hoặc nhìn vào sự gia tăng tài sản cố định vì các cửa hàng có thời gian thi công khá nhanh và được đưa trực tiếp thành tài sản cố định luôn.
• Yếu tố mùa vụ cũng tác động vào sản lượng sản xuất.Như các công ty may khi nhận được đơn hàng lớn dây chuyền phải hoạt động hết công suất hay yếu tố tác động của dịch làm cho các công ty hoá chất tẩy rửa phải sản xuất nhiều hơn để phục vụ nhu cầu của thị trường hoặc các doanh nghiệp thuỷ điện thường trữ nước vào mùa khô và mùa mưa sẽ chạy 100% hay có khi 115% công suất của nhà máy thì những yếu tố đó làm cho doanh thu và lợi nhuận sẽ tăng cao

Có phải có nhà máy mới,cửa hàng mới là tốt?

• Với những nhà máy có vốn đầu tư lớn và sử dụng nhiều vốn vay. Khi đưa vào hoạt động luôn phải chạy thử nghiệm thời gian đầu sau đó mới bắt đầu chạy tối đa công suất tuỳ vào thị trường hiện tại. Thêm vào đó đối với một số doanh nghiệp làm vật liệu xây dựng như gạch men thì luôn có một chi phí quan tâm là chi phí duy trì lò nung. Đặc biệt hơn cả là khi đưa nhà máy mới hay cửa hàng mới vào hoạt động doanh nghiệp sẽ phải tiến hành khấu hao ( tuỳ theo kiểu hạch toán khấu theo đường thẳng hay khấu hao theo sản lượng,khối lượng sản phẩm). Từ đó chi phí có thể tăng mạnh hơn doanh thu làm cho kết quả kinh doanh bị sụt giảm trong 3-6 tháng đầu đưa vào vận hành
• Nếu bạn là NĐT lướt sóng thì có thể bỏ qua điểm này. Để việc tăng trưởng của công ty được dài hạn và bền vững thì công suất nhà máy hoạt động tối đa phục vụ nhu cầu đều đặn của thị trường, còn nếu chỉ là do những yếu tố như dịch bệnh, thiên tai thì điều đó chỉ là trong ngắn hạn

3. Ghi Nhận Doanh Thu Lớn

Việc ghi nhận doanh thu này thương do nghiệp vụ của các doanh nghiệp BĐS chỉ được ghi nhận doanh thu ghi đã bán hết. Dạng đột biến doanh thu này cũng khá dễ nhận biết sớm. Để nhận biết sớm việc hạch toán lớn NĐT cần có hiểu biết và báo cáo tài chính và có nguồn thông tin từ doanh nghiệp.

• Với doanh nghiệp BĐS thì NĐT nên chú ý khoản “người mua trả tiền trước” và “nợ phải trả” trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. Thông thường khoản nói trên sẽ nhanh chóng chuyển thành doanh thu trong vòng 1 năm theo luật kế toán quy định. NĐT cần đối chiếu khoản mục này với khoản mục tiền tăng thêm trong phần tài sản ngắn hạn, mục đích sử dụng tiền và sự gia tăng của khoản mục “sản xuất kinh doanh dở dang” trong phần “hàng tồn kho”. NĐT nên tìm hiểu thông tin dự án sắp sửa bán ra, các thông tin về tài chính như dự tính doanh thu bao nhiêu, biên lợi nhuận gộp, thời gian bàn giao để xác định được thời gian hạch toán.NĐT có thể sử dụng những phương pháp để thu thập thông tin như hỏi thông tin dự án thông qua môi giới bất động sản, thông tin trên trang web, hỏi đối thủ của doanh nghiệp
• Khoản mục người mua trả tiền trước sẽ chuyển thành doanh thu, khoản mục hàng tồn kho sẽ chuyển thành giá vốn và tính ra lợi nhuận. Giai đoạn nên mua cổ phiếu khi thấy khoản mục trả tiền trước bắt đầu gia tăng mạnh và dự án đang thi công gấp rút. Tránh mua cổ phiếu trước ngày hạch toán quá xa vì sẽ có những rủi ro không lường trước được với dự án hoặc dư âm tăng trưởng trước đó đã đẩy giá lên quá cao. Nên mua trước khoảng 3-6 tháng trước kỳ hạch toán, mua theo phương pháp trung bình giá để có giá mua tốt nhất.
• Đối với BĐS xây dựng, có thể theo dõi khoản mục “phải thu theo tiến độ hợp đồng xây dựng” hoặc “người mua trả tiền trước” kết hợp với thông tin về dự án ký mới và lượng dự án tồn đọng dồn từ những năm trước sang năm nay là bao nhiêu. Từ đó dự tính mức doanh thu để xem có đột biến hay không. 

Để có thể tìm được những cổ phiếu này NĐT cần nắm rõ cách đọc hiểu cơ bản Báo Cáo Tài Chính và trình tự kế toán căn bản.

4.Doanh Nghiệp Có Tài Sản Ẩn

Là một dạng dễ gây đột biến lớn, tuy nhiên thường chỉ được ghi nhận 1 lần là hết, và có thể thúc đẩy giá cổ phiếu lên rất nhanh trong 1 thời gian ngắn.

• Đầu tiên phải kể tới các công ty chứng khoán nắm giữ lượng cổ phiếu trong danh mục tự doanh lớn. Tự doanh được chia ra 2 phần chính là tài sản dạng FVTPL và AFS, với FVTPL là dạng tài sản được đánh giá lại theo từng quý, nếu giá cuối quý sau tăng mạnh hơn giá cuối quý trước nhiều thì sẽ ghi nhận phần lãi tự doanh lớn. Còn AFS thì sẽ chỉ được ghi nhận lãi khi chính thức chốt lãi bán ra hoặc di chuyển từ khoản mục AFS sang FVTPL.
• Đối với các doanh nghiệp có nắm lượng cổ phiếu lớn để nhằm mục đích đầu tư ngắn hạn, nắm giữ dưới 20% ( được coi là nắm giữ chứng khoán để kinh doanh), thì khi giá cổ phiếu tăng và có lãi lớn thì cũng sẽ được ghi nhận lợi nhuận đột biến khi bán chốt lời các cổ phiếu này. Ví dụ như đầu 2018, NDN nắm giữ lượng lớn cổ phiếu PNJ, PNJ tăng giá tốt, và NDN cũng tăng gấp đôi vì lượng cổ phiếu PNJ này sinh ra lợi nhuận rất lớn. Chú ý là doanh nghiệp chỉ được ghi nhận lãi các tài sản đầu tư này khi bán ra chứ không giống FVTPL của tự doanh công ty chứng khoán
• Một số công ty có nắm giữ các dạng tài sản khác như quyền sử dụng đất có giá vốn thấp, bằng sáng chế, hay có ý định chuyển nhượng công ty con hay công ty liên kết có giá trị cao hơn giá trị ghi sổ cũng đều được hạch toán lợi nhuận lớn. Tuy nhiên tất cả các dạng tài sản này cũng đều phải bán ra mới được hạch toán lợi nhuận theo luật kế toán.

5. Lợi Nhuận Tăng Do Thủ Thuật Kế Toán

Đây là những thủ thuật làm gia tăng lợi nhuận của các công ty làm cho công ty có một bản báo cáo tài chính tuyệt vời

• Đánh giá lại vốn góp tại công ty con. Họ sẽ thao túng làm tăng giá của công ty liên kết (đang nắm giữ dưới 50%) lên thật cao, sau đó mua vào cho vượt tỉ lệ trên 50% (chuyển thành công ty con). Lúc này theo luật kế toán phần cổ phần nắm giữ sẽ được định giá lại theo giá thị trường và sẽ ghi nhận một khoản lãi lớn.
• Bán hàng hoặc tài sản cho các bên liên quan để ghi nhận lãi lớn. Có thể thu tiền nhưng xong lại tuồn ra hoặc thậm chí để treo một khoản phải thu lớn.
• Thay đổi thời gian khấu hao của tài sản, kéo dài thời gian khấu hao ra nhằm giảm bớt chi phí từ đó làm tăng lợi nhuận. Những doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh đặc thù với chi phí khấu hao lớn thường có thể áp dụng cách này.
• Các doanh nghiệp có tài sản sắp hết khấu hao, điển hình như các doanh nghiệp về sản xuất có nhà máy lớn đã hoạt động lâu năm, các đập thủy điện…vv. Khi hết khấu hao mà tài sản vẫn còn được sử dụng thì sẽ bớt đi được rất nhiều chi phí và lợi nhuận tự động tăng đột biến. NĐT nhìn khoản mục tài sản cố định trên BCTC, xem nguyên giá và khấu hao lũy kế. Khi nào khấu hao lũy kế gần bằng nguyên giá thì tức là tài sản đã sắp khấu hao hết.

Lời Kết

Nhận biết được doanh nghiệp sắp sửa có đột biến lợi nhuận mới chỉ là một bước trong con đường dẫn tới đầu tư thành công, không nên coi nó là tượng đài chiến thắng để rồi ta chìm trong thất vọng và nghĩ nó không bao giờ là đúng. Đôi khi chúng ta những NĐT trên thị trường này cần chấp nhận rủi ro rằng đôi khi chúng ta cũng vẫn bị lỗ dù dự đoán đúng kết quả kinh doanh có đột biến, vì thị trường chứng khoán là muôn màu muôn vẻ, và hàng ngàn biến số khác nhau tác động lên giá chứng khoán.Với những kiến thức trên mong muốn sẽ đem lại một góc nhìn đầu tư cho những ai đang tham gia trên thị trường này. Chúc NĐT thắng lợi trên những phân tích của chính mình.